Dinh dưỡng tối ưu cho trẻ sinh non

Trẻ được gọi là sinh non nếu chào đời khi chưa đủ 37 tuần thai kỳ. So với trẻ đủ tháng, trẻ sinh non có nguy cơ mắc nhiều bệnh như khuyết tật phát triển, bại não, khiếm thị và khiếm thính cao hơn. Trẻ sinh non càng ít tuần tuổi thì nguy cơ mắc bệnh càng cao.

Giới thiệu chung về trẻ sinh non

Có khoảng 15 triệu ca sinh non được ghi nhận mỗi năm trên toàn thế giới. Theo Tổ chức Y Tế Thế giới, tỷ lệ sinh non có sự gia tăng trong 20 năm qua ở 62 trong số 65 quốc gia. Hơn 1 triệu trẻ em chết vì các biến chứng liên quan đến sinh non hàng năm. Sinh non là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ sơ sinh và là nguyên nhân tử vong thứ 2, sau viêm phổi ở trẻ dưới 5 tuổi. Những trẻ sống sót sau sinh non có nguy cơ cao mắc các khiếm khuyết phát triển bất lợi, các khiếm khuyết bất lợi ở tuổi trưởng thành cũng cao hơn so với những người cùng lứa tuổi.

Sinh non là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ sơ sinh
Sinh non là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ sơ sinh

Trẻ sinh non và những di chứng phát triển bất lợi đến tuổi trưởng thành

Những trẻ sống sót sau sinh non có thể mắc các di chứng đến tuổi trưởng thành.

a. Về thần kinh:

  • Giảm đáng kể khối lượng não
  • Tăng nguy cơ khuyết tật thần kinh

b. Về tim mạch và trao đổi chất:

  • Độ nhạt insulin thấp và huyết áp cao.
  • Tăng mỡ trong ổ bụng và nguy cơ biến chứng chuyển hóa cao hơn.
  • Tăng độ cứng động mạch.
  • Giảm kích thước về thể tích tâm thất; suy giảm chức năng tâm thu.

c. Về xương:

  • Mật khoáng xương thấp hơn đáng kể

d. Khác yếu tố khác:

  • Tăng nguy cơ khiếm khuyết xã hội ở tuổi trưởng thành (về trình độ học vấn, thu nhập và xây dựng gia đình).

Dinh dưỡng – Yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển ở trẻ sinh non

Dinh dưỡng cần thiết cho sự tăng trưởng, chuyển hóa và miễn dịch ở trẻ sơ sinh non tháng nhẹ cân (low birth weight – LBW). Ở trẻ sinh non, dinh dưỡng kém có liên quan đến tăng trưởng đầu kém hơn; kích thước đầu nhỏ hơn liên tục dẫn đến các kỹ năng tâm lý và vận động kém, tỷ lệ bại não và tự kỷ cao hơn. Suy giảm cân nặng và tăng trưởng ở trẻ sinh non có liên quan đáng kể đến các kết quả bất lợi về phát triển thần kinh trong cuộc sống sau này. Giả thuyết của Barker cũng nói rằng trẻ sơ sinh mắc bệnh LBW có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch vành, tăng huyết áp và bệnh tiểu đường loại 2 khi trưởng thành.

Những trẻ sinh non có nguy cơ bị khuyết tật về tăng trưởng và phát triển cao hơn so với những trẻ sinh đủ tháng. Việc phát triển các chiến lược để giảm thiểu các biến chứng của sinh non hình thành nhu cầu ngày càng tăng. Chế độ dinh dưỡng phù hợp rất cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển của trẻ sinh non. Việc sử dụng sớm chế độ dinh dưỡng tối ưu cho những trẻ sống sót sau khi sinh non sẽ làm giảm nguy cơ bị các kết quả sức khỏe bất lợi và cải thiện nhận thức ở tuổi trưởng thành.

Dinh dưỡng - Yếu tố quan trọng cho sự phát triển của trẻ sinh non
Dinh dưỡng – Yếu tố quan trọng cho sự phát triển của trẻ sinh non

Một nhóm bác sĩ sơ sinh, bác sĩ nhi khoa và chuyên gia dinh dưỡng đã nhóm họp để thảo luận và đưa ra các khuyến nghị dựa trên bằng chứng để tối ưu hóa dinh dưỡng ở trẻ sinh non nhẹ cân. Sau đây là các khuyến nghị chính của hội đồng:

  1. Cho ăn qua đường tiêu hóa là an toàn và có thể được ưu tiên hơn so với nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch do các biến chứng liên quan đến sau này; tuy nhiên, dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch có thể là một chất bổ trợ hữu ích cho việc nuôi ăn qua đường tiêu hóa trong một số trường hợp nghiêm trọng;
  2. Cho ăn đường ruột sớm, nhanh hoặc liên tục mang lại kết quả tốt hơn so với cho ăn muộn, chậm hoặc ngắt quãng, tương ứng;
  3. Không khuyến khích sử dụng ống thông mũi dạ dày thường quy;
  4. Trẻ sinh non có thể được cho ăn khi đang thở máy hoặc thở áp lực dương liên tục;
  5. Nên tránh đánh giá thường quy lượng dư trong dạ dày và vòng bụng;
  6. Sữa mẹ vắt ra (EBM) là lựa chọn hàng đầu để nuôi trẻ sinh non do tác dụng có lợi của nó đối với hệ tim mạch, thần kinh, sức khỏe xương và kết quả tăng trưởng; sự lựa chọn thứ hai là sữa mẹ tiệt trùng của người cho/ tặng.
  7. EBM hoặc sữa mẹ cho/ tặng có thể được tăng cường bằng các chất bổ sung sữa mẹ, mà không làm tăng độ thẩm thấu của sữa, để đáp ứng nhu cầu protein cao của trẻ sinh non;
  8. Bổ sung tiêu chuẩn hiệu quả và an toàn nhưng không đáp ứng nhu cầu protein cao;
  9. Sử dụng bổ sung có mục tiêu và có thể điều chỉnh, nếu có thể, giúp cung cấp dinh dưỡng tối ưu;
  10. Tối ưu hóa tăng cân ở trẻ sinh non, ngăn ngừa các biến chứng tim mạch lâu dài;
  11. Kiểm tra cân nặng tối ưu và khả năng bú/ nuốt là cần thiết trước khi trẻ sinh non xuất viện; và
  12. Tư vấn thích hợp và tái khám và theo dõi thường xuyên sau khi xuất viện sẽ giúp đạt được kết quả sức khỏe lâu dài tốt hơn.

Bản tóm tắt đồng thuận này đóng vai trò là một hướng dẫn hữu ích cho các bác sĩ lâm sàng trong việc giải quyết các thách thức và cung cấp dinh dưỡng tối ưu cho trẻ sinh non tháng.

Tìm hiểu các bài viết liên quan tại: https://ancarepharma.com/chu-de/kien-thuc-dinh-duong/

Để được tư vấn cụ thể hãy liên hệ với chúng tôi: https://www.facebook.com/ancarepharma/

Nguồn: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5445116/

[1] R. Kishore Kumar, “Optimizing Nutrition in Preterm Low Birth Weight Infants – Consensus Summary,” frontiers in Nutrion, 4, p. 20, 2017 May 26.